Sorotan Literatur Bersistematik Kesan Bacaan al-Quran Sebagai Terapi Kepada Orang Kurang Upaya: Systematic Literature Review on the Effects of Al-Quran Recitation as Therapy for People with Disabilities

Nurul Afisah Hussin; Izuli Dzulkifli; Haziyah Hussin; Hamdi Ishak

doi:10.33102/jqss.vol7no2.186

Authors

Nurul Afisah Hussin National University of Malaysia
Izuli Dzulkifli
Haziyah Hussin
Hamdi Ishak

DOI:

https://doi.org/10.33102/jqss.vol7no2.186

Keywords:

Al-Quran Therapy, Al-Quran Recitation, People with Disabilities

Abstract

Al-Quran cannot be denied its importance as the main source of reference that must be studied by all Muslim, including people with disabilities. Most previous studies explain the aspects of teachers teaching and the challenges of people with disabilities in learning the Quran. However, the function of Quran as a therapy has not been focused by most researchers. The objective of this article is to conduct a systematic literature review (SLR) on the benefits of reciting and studying the Quran as a therapy for people with disabilities in their lives. For this SLR, the selection of the articles are based on four stages, namely identification, screening, eligibility and included. The Google Scholar database from 2013-2023 was used in this study and assisted by Mendeley software. As a result, there are 11 articles that discuss the importance of Quran and all the articles are organized based on three main themes, the Quran as therapy for emotional problems, therapy for behavioral problems and therapy for speech problems. This study suggests that learning and reciting Quran should be delivered to the people with disabilities in the best way for treating their emotional or social problems.

Abstrak
Al-Quran tidak dapat dinafikan kepentingannya sebagai sumber rujukan utama yang wajib dipelajari oleh seluruh umat Islam termasuklah golongan Orang Kurang Upaya (OKU). Kebanyakan kajian lepas menjelaskan tentang aspek pengajaran guru kepada OKU serta cabaran mereka dalam mempelajari alQuran. Namun, fungsi al-Quran sebagai terapi kepada OKU tidak diberi perhatian oleh kebanyakan pengkaji. Objektif artikel ini adalah menjalankan tinjauan literatur sistematik (SLR) berkenaan kelebihan bacaan al-Quran dan mempelajarinya sebagai terapi kepada OKU dalam kehidupan mereka. Bagi menjalankan SLR ini, pemilihan artikel disaring melalui empat peringkat iaitu pengenalpastian
(identification), saringan (screening), kelayakan (eligibility) dan artikel yang memenuhi kriteria akhir (included). Pangkalan data Google Scholar bermula tahun 2013 hingga tahun 2023 digunakan dalam kajian ini dan dibantu dengan perisian Mendeley. Hasilnya, terdapat 11 artikel yang membincangkan tentang kepentingan al-Quran kepada golongan OKU dan artikel-artikel tersebut disusun berdasarkan tiga tema utama iaitu al-Quran sebagai terapi masalah emosi, terapi masalah tingkah laku dan terapi masalah pertuturan. Kajian ini mencadangkan agar pembelajaran dan bacaan al-Quran disampaikan kepada OKU dengan sebaiknya bagi membantu merawat masalah emosi atau sosial mereka

References

Al-Quran Karim

Aina Nurfasya Ramli & Rosadah Abd Majid. (2021). Pelaksanaan terapi pertuturan kepada murid bermasalah pembelajaran. Jurnal Dunia Pendidikan, 3(1), 475–486.

Azman Ab Rahman, Nurul Nadia Nozlan, Hussein ‘Azeemi Abdullah Thaidi, Muhammad Firdaus Ab Rahman & Mohamad Anwar Zakaria. (2021). Pandemik COVID-19: Cabaran Pengajaran dan Pembelajaran (PDP) Pendidikan Islam dalam Pendidikan Khas bagi pelajar Orang Kurang Upaya (OKU) masalah pembelajaran di Malaysia. Journal of Quran Sunnah Education and Special Needs, 5(June), 127–138.

Emi Khoiriyah. (2023). Promlematika dan Solusi Menghafal al-Quran Peserta Didik Kelas XI di Man 1 OKU Timur. Tesis Sarjana: Universitas Islam Negeri Raden Intan Lampung.

Ezzat Farqhan Zeffrin Esme, Hamdi Ishak & Ashraf Ismail. (2022). Pengajaran al-Quran terhadap kanak-kanak Sindrom Down. Tinta Artikulasi Membina Ummah, 8(1), 13–25.

Hidayati Hairul Azman, Siti Mahfuzoh Ngabadi, Nor Irna Syamimi Embong & Syed Najihuddin Syed Hassan. (2022). Pengajaran al-Quran Braille: Isu Dan Cabaran Semasa. Persidangan Antarabangsa Sains Sosial Dan Kemanusiaan, (Ke-7), 202–208.

Husnil Fithri. (2011). Religious therapy as one of an alternative ways in getting educational betterment for children with autism spectrum disorder. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29, 1782–1787.

Izuli Dzulkifli & Asmawati Suhid. (2018). Pendidikan Islam pemangkin modal insan OKU Muslim. Journal of Quran Sunnah Education & Special Needs, 2(2), 37–45.

Jaja Suteja. (2014). Bentuk dan metode terapi terhadap anak autisme akibat bentukan perilaku sosial. Jurnal Edueksos, III(1), 119–133.

Jamila K. A. Mohamed. (2006). Pendidikan Khas untuk Kanak-Kanak Istimewa. Batu Caves, Selangor: PTS Professional Publishing Sdn. Bhd.

Jamila K.A Mohamed Kutty, Mohd Hanafi Mohd Yasin, & Rosadah Abd. Majid. (2012). Pelaksanaan pengajaran kemahiran membaca dan menulis dalam bahasa melayu bagi murid prasekolah bermasalah pendengaran. Jurnal Pendidikan Bahasa Melayu, 2(2), 111–127.

Khairul Anuar A. Rahman. (2012). Disposisi guru berkesan : Personaliti dan kemahiran komunikasi Akademika, 82(2), 37–44.

Lutfiadji Agung Hidayat, Azam Syukur Rahmatullah & Akbar Nur Aziz. (2023). Strengthening the Psychological Aspects of Autistic Children through Islamic Learning Methodology. Jurnal Pendidikan Islam Dan Multikulturalisme, 5(1), 606–626.

Manisah Mohd. Ali & Norizza Sahal. (2016). Intervensi meningkatkan tumpuan dalam pembelajaran murid bermasalah pembelajaran. Jurnal Pendidikan Malaysia, 41(1), 1-6.

Mohd Akram Dahaman@Dahlan, Shukri Ahmad, Rafidah Mohamad Cusairi, Solahuddin Abdul Hamid & Kamaruddin Ahmad. (2018). Orang Kurang Upaya (OKU) Dan Kedudukannya Dalam Pengurusan Zakat Negeri Kedah Darul Aman. Seminar Kebangsaan Transformasi Sosio-Ekoomi Wilayah Utara, (Ke-3), 368–382.

Mohd Amzari Tumiran, Mohd Yakub Zulkifli, Nazean Jomhari & Durriyyah Sharifah Hasan Adli. (2014). Intervensi Tidur Menggunakan Terapi al-Quran dalam Menangani Gangguan Tidur Kanak-Kanak Autistik Muslim. ResearchGate.

https://www.researchgate.net/publication/313790147_Intervensi_Tidur_Menggunakan_Terapi_Al-Quran_dalam_Menangani_Gangguan_Tidur_Kanak-kanak_Autistik_Muslim

Mohd Amzari Tumiran, Siti Patonah Mohamad, Rohaida Mohd Saat, Mohd Yakub Zulkifli Mohd Yusoff, Noor Naemah Abdul Rahman & Durriyyah Sharifah Hasan Adli. (2013). Addressing sleep disorder of autistic children with Qur’anic sound therapy. Health, 5(8A2), 73–79.

Mohd Azim Hakimin Ibrahim, Khadher Ahmad & Mustaffa Abdullah. (2022). Signifikan dalam pemilihahan ayat al-Quran sebagai terapi dalam rawatan autistik secara umum. Jurnal Islam dan Masyarakat Kontemporari, 23(3), 76-85.

Mohd Nur Adzam Rasdi, Noornajihan Jaafar, Norakyairee Mohd Raus, Mahyuddin Hashim, Nur Amalina Azhar, Muhammad Shahril Azrie Zainudin, Zakaria Yahya, Sharipah Zainah Abdul Rahman & Anisah Razali. (2021). Pembelajaran Tilawah Al-Quran Braille: Pengalaman Pusat Penyelidikan Ibnu Ummi Maktum (Ummi) USIM. Proceedings of the 7th International Conference on Quran as Foundation of Civilization, (7th), 847-860.

Mohd Razimi Husin, Muhammad Farhan Suhaimi, Suhailah Md Hamil, Nurul Natasha Azmi, Nurul Umaira Juliana Roslid, Nur Nabilah Zainal, Nor Balqis Kamaruddin, Nur Izzsufi Hamizi & Nurul Zulaikha Ismawi. (2020). Masalah pembelajaran untuk pelajar pendidikan khas: dana dan prasarana. International Journal of Humanities, Management and Social Science, 3(1), 1–10.

Mohd Syukri Zainal Abidin, Che Zarrina Sa’ari & Syed Mohammad Hilmi Syed Abdul Rahman. (2018). Pendekatan psikoterapi Islam terhadap kanak-kanak muslim autistik. Akademika, 88(1), 65-73.

Mohd Syukri Zainal Abidin. (2018). Psikoterapi zikir dalam meningkatkan motivasi kanak-kanak autistik. Tesis Doktor Falsafah: Universiti Malaya.

Naagaroobini B Mathiyalagan & Hasnah Toran. (2023). Tahap pengetahuan guru pendidikan khas dalam pengurusan sosioemosi murid autisme. Malaysian Journal of Sciences and Humanitites, 8(4), 1–17.

Najah Nadiah Amran & Haziyah Hussin. (2019). Wanita dan pengurusan emosi melalui pengkisahan Maryam dalam al-Quran. International Journal of Islamic Thought, 17(1), 90–100.

Nik Ahmad Farid Nik Shabery, Noornajihan Jaafar & Nurul Asiah Fasehah Muhammad. (2022). Isu dan cabaran dakwah kepada OKU: analisis tinjauan literatur sistemaatik. Tinta Artikulasi Membina Ummah, 8(2), 15–27.

Nik Asilah Nik Ali, Zhagen Ganesan & Ghazali Darusalam. Terapi Ruqyah Syar’iyah dalam modifikasi tingkah laku murid. ResearchGate.

https://www.researchgate.net/publication/305193879_TERAPI_RUQYAH_SYAR'IYAH_DALAM_MODIFIKASI_TINGKAH_LAKU_MURID_HIPERAKTIF_SATU_PERBINCANGAN

Noor Aini Ahmad, Zamri Mahamod & Zahara Aziz. (2012). Pengajaran kemahiran komunikasi bagi murid-murid bermasalah pembelajaran teruk. Jurnal Pendidikan Bahasa Melayu – JPBM (Malay Language Education Journal – MyLEJ, 2(2), 11–18.

Noorfarah Asmira Abdul Malek. (2020). Garis panduan guru: Pelaksanaan amalan zikir bagi kanak-kanak bermasalah tingkah laku agresif perpandukan kanak-kanak autism. Jurnal Pendidkan Bitara Upsi, 13(1), 36-54.

Noornajihan Jaafar, Norakyairee Mohd Raus, Nik Ahmad Farid Nik Shabery & Nurutthoilah Mohd Nabil. (2022). Inspirasi Dakwah Bagi Oku Dari Kisah Ibnu Ummi Maktum: Pengalaman Di Yayasan Faqeh. Proceeding of International Prophetic Conference, (8th), 210-221.

Norakyairee Mohd Raus, Mohd Nur Adzam Rasdi, Norazman Alias, Norhasnira Ibrahim, Norullisza Khosim, Noornajihan Jaafar, Ab. Halim Tamuri, Norshidah Mohamed Salleh & Hajarul Bahti Zakaria. (2013). Pengajaran al-Quran Braille: Isu dan cabaran semasa. International Journal on Quranic Research, 3(4), 79-94.

Norakyairee Mohd Raus, Mohd Nur Adzam Rasdi, Nur Amalina Azhar & Nurutthoilah Mohd Nabil. (2019). Pendidikan Agama Dalam Kalangan OKU: Isu Dan Cabaran Semasa. Seminar Kesedaran Pendidikan KAFA kepada OKU, (Vol. 9), 1-16.

Nur Farahana Ismail@Mohd Ismail & Manisah Mohd Ali. (2020). Meneroka cabaran yang dihadapi oleh ibu dalam menguruskan anak berkeperluan khas. Journal of Quran Sunnah Education & Special Needs, 4(2), 63–75.

Nur Hidayah Ibrahim Star & Sharifah Norshah Bani Syed Bidin. (2018). Terapi bunyi melalui bacaan al-quran dan kesannya terhadap fizikal, mental dan emosi manusia. Prosiding Seminar Antarabangsa Al-Quran Dalam Masyarakat Kontemporari, 336–345.

Nur Syibrah Hanani Sobri, Kamarudin Salleh & Nozira Salleh. (2022). Amalan kerohanian merawat tekanan emosi pesakit COVID-19. BITARA International Journal of Civilizational Studies and Human Sciences, 5(1), 71-90.

Nurhasyimah Mohd Salleh. (2022). Intervensi amalan zikir dan analisis kesejahteraan subjektif murid berkeperluan pendidikan khas. Amalan Terbaik Dalam Pendidikan Khas dan Inklusif (Negeri Melaka), 1, 248-259.

Nurhayati Syazwani Zulkafli, Latifah Abdul Majid & Hamdi Ishak. (2018). Inovasi Perubatan Melalui Terapi al-Quran Terhadap Kanak-Kanak Autisme. Jurnal Al-Turath, 3(2), 40–45.

Othman Ab Rahman. (2020). Kesan terapi al-Quran terhadap konflik warga emas: satu kajian kes. Journal of Islamic Social Sciences and Humanities, 22(May), 1–10.

Rabiatuladawiyah Saleh & Mohd Nizam Sahad. (2019). Senario pembelajaran tilawah al-Quran murid masalah pembelajaran (kefungsian sederhana). International Research Journal of Shariah, Muamalat and Islam, 1(1), 07–13.

Rabiatuladawiyah Saleh & Mohd Nizam Sahad. (2020). Sorotan literatur sistematik isu dan cabaran pengajaran al-Quran murid berkeperluan khas. BITARA International Journal of Civilizational Studies and Human Sciences, 3(2), 199–211.

Rafidah Aga Mohd Jaladin, Nasrul Anuar Abd Razak & Fenandez, J. A. (2022). Understanding the sub-culture challenges and needs of persons with disabilities. In Empowering Persons with Disabilities, Kuala Lumpur: Universiti Malaya.

Rahim Kamarul Zaman, Muhammad Adam Abd. Aziz, Khairulnazrin Nasir & Mohd Khairulnaim Che Nordin. (2020). Integrasi terapi Rabbani dalam rawatan rehabilitasi seliaan Yayasan Orang Kurang Upaya Kelantan (YOKUK). Pemberdayaan Jaringan Strategik Ummah: Melakar Kecemerlangan Masa Hadapan, 1, 295–319.

Raihan Ahmad, Iruwan Idris & Abu Zaki Ismail. (2022). Pengalaman Membaca Al-Quran Dalam Kalangan OKU Penglihatan Rumah Bakti Kulim. Isu-Isu Kontemporari Dalam Pengajian Tahfiz Al-Quran & Al-Quraat, (Siri 3), 68-81.

Rosyafirah Hasim, Munirah Sha’ban & Zainul Ibrahim Zainuddin. (2017). Healing with sound: Exploring possible applications of Qur’anic recitation in cell culture. Revelation and Science, 07(1), 32–41.

Salmihah Che Mud, Fariza Md Sham & Manisah Mohd Ali. (2021). Kaedah pengawalan tingkah laku bagi anak mengalami autisme. Al-Irsyad: Journal of Islamic and Contemporary Issues, 6(2), 733–744.

Salmihah Che Mud, Fariza Md Sham, Manisah Mohd Ali & Zuliza Mohd Kusrin. (2018). Kepentingan pengajaran al-Quran untuk perkembangan psikologi anak-anak autisme. International Journal for Studies on Children, Women, Elderly and Disabled, 4(June), 24-31.

Siti Marziah Zakaria & Nor Shahirah Mat Tauhaid. (2018). Cabaran Membesarkan Anak-Anak Autisme Daripada Perspektif Ibu. Jurnal Psikologi Malaysia, 32(1), 58–71.

Siti Noridayu Abd. Nasir & Hazlina Abdul Halim. (2022). Elemen dalam buku cerita binatang sebagai sumber pemerolehan bahasa murid lembam. BITARA International Journal of Civilizational Studies and Human Sciences, 5(4), 134-146.

Siti Patonah Mohamad, M. Y. Zulkifli Mohd. Yusoff & Durriyyah Sharifah Hasan Adli. (2013). Terapi bunyi melalui bacaan al-Quran bagi masalah emosi dan kemahiran motor pertuturan kanak-kanak autistic. QURANICA, International Journal of Quranic Research, 5(2), 53–72.

Sumyati Mohamed Yunos & Khadijah Abdul Razak. (2020). Kesediaan Pendidikan Agama untuk Orang Kurang Upaya (OKU) di Sekolah Rendah Agama. Proceedings of the International Conference of Future Education and Advances, 521–526.

Yusmini Md Yusoff & Azura Awang. (2019). Kepentingan Nilai-nilai Islam dalam Pembangunan Diri Orang Kelainan Upaya (OKU) Kategori Bermasalah Pembelajaran. Journal of Usuluddin, 47, 105–118.